Het verhaal van IKEA

Ingvar Kamprad richtte IKEA, op 17-jarige leeftijd, op in 1943 en verkocht huishoudelijke artikelen zoals pennen, portefeuilles en fotolijsten. Småland, het landschap waar Ingvar opgroeide, was stenig en ruig. In die tijd moesten veel inwoners met weinig middelen rondkomen. Dat is de reden waarom Smålanders zuinig en innovatief zijn, met een ‘no-nonsense’ mentaliteit van het dagelijks oplossen van problemen.

Älmhult, de stad waar IKEA werd opgericht, bevindt zich in een nogal afgelegen gebied van Zweden. Het was moeilijk om potentiële klanten in de grotere steden te bereiken. Daarom werd in 1951 de IKEA catalogus opgericht. Ingvar had toen al besloten dat IKEA goede meubels tegen lage prijzen zou verkopen.

De distributie van omvangrijk meubilair was moeilijk en duur, en producten raakten vaak beschadigd. In 1956 kwamen ze op het idee om de poten van de LÖVET tafel te halen. Dit leidde tot het idee van zelfmontage en een platte verpakking.
Bron: https://www.ikea.com/nl/nl/this-is-ikea/about-us/het-verhaal-van-ikea-pubad29a981

Sinds het ontstaan van IKEA zijn hun beste ideeën voortgekomen uit onze grootste uitdagingen.

Wat kunnen logopedisten (en vele anderen ook) hiervan leren?

Uitdagingen voor de logopedie

In het zorglandschap lijkt de logopedie soms ook wel het dorpje Älmhult in een nogal afgelegen gebied. Onbekend maakt onbemind. IKEA loste dat op door de IKEA catalogus te bedenken. In de logopedie moet ook de bekendheid verbeterd worden. Het is zo een mooi vak, maar te vaak ondergewaardeerd. Het verhaal achter de logopedie moet beter verteld worden.

De NVLF verwoordt dat in de Ambities 2020-2027: ‘Meer waardering creëren voor het vak logopedist, niet alleen in de eerstelijnszorg, maar ook in de tweede lijn en het onderwijs.’

Dat kunnen de NVLF en de VVL in België niet alleen. Daar moet elke logopedist aan bijdragen door trots op het vak te zijn, daarover te publiceren en de inhoud van het vak uit te leggen. Enkele logopedisten doen dat al.

Ikea stond voor uitdagingen om als bedrijf te overleven in een veranderende wereld. En zo staat de logopedie nu ook voor grote uitdagingen. Leden van de NVLF geven aan zelf twijfel te hebben of het afzonderlijk vakgebied logopedie over afzienbare tijd nog wel bestaat.

De uitdagingen voor de logopedie worden steeds meer zichtbaar:

  • Toenemende vraag naar logopedie
  • Langere wachtlijsten
  • Dalende vergoedingen
  • Afnemend aantal logopedisten
  • Meer eisende cliënten

De natuurlijke neiging die wij als mensen allemaal hebben is om bij een probleem op zoek te gaan naar procesverbetering of productverbetering.

Door efficiënter te werken kan geprobeerd worden om kosten te besparen of de capaciteit vergroten. Wat zijn de redenen dat onze wachtlijsten oplopen, moet er niet beter geselecteerd worden? Kunnen we werkzaamheden door goedkopere krachten laten uitvoeren? Zijn er werkzaamheden die geautomatiseerd kunnen worden?

Procesverbetering

Procesverbetering leidt op de korte termijn vaak wel tot resultaat, maar zijn bijna nooit oplossingen voor de lange termijn, want de kleine verbeteringen lossen wel knelpunten op maar de hoeveelheid werkt neemt niet af.

Je eigen organisatie kan altijd wel ergens efficiënter gemaakt worden. Maar een echte structurele verandering is het niet.

IKEA voerde wel een structurele verandering door: De distributie van omvangrijk meubilair was moeilijk en duur, en producten raakten vaak beschadigd, moesten teruggenomen of gerepareerd worden. Het was niet meer mogelijk om dat op te lossen door de processen te verbeteren.

IKEA besloot om het helemaal anders te doen en de poten van de tafel te halen. Iets dat nog niet eerder gedaan was.

Dit leidde tot het idee van zelfmontage en een platte verpakking. Daarmee werd het probleem structureel verschoven naar iemand anders: de klant. En tegelijkertijd werd er ruimte gecreëerd om de producten efficiënt te blijven maken en te distribueren en daarmee nieuwe klanten te bedienen. De wachtlijst van IKEA werd korter.

Productverbetering

De tweede reactie op uitdagingen is productverbetering. Hoe kan de logopedie behandeling beter gemaakt worden? En wat is dan beter? Beter voor de logopedist, beter voor de cliënt of beter voor beiden? Is een kortere behandeling beter?

Nieuwe technologie, nieuwe inzichten en samenvoegen van ervaringen kunnen leiden tot een betere behandeling. In de praktijk gebeurt dat door richtlijnen, kenniskringen en scholing maar vereist tegelijkertijd een verandering van denken en werken.

IKEA deed een productverbetering door het product te vereenvoudigen: zelfmontage en een platte verpakking.

Gezond verstand en een heel goed begrip van het product en de klanten bracht ze op dat idee.

IKEA zal het best als een risico ervaren hebben om hun producten heel anders aan te gaan bieden. Niet meer kant en klaar voor de klant maar in een platte doos met een handleiding erbij. Het was niet zomaar een kleine verbetering maar een revolutionaire verandering.

Het Ikeamodel voor de logopedie

Het briljante idee van IKEA was om de meubels niet zelf meer in elkaar te zetten en als grote pakketten te vervoeren maar die voor te bereiden en te verpakken in een plat pakket, inclusief schroeven, handleiding en gereedschap.

Ikea werd de coach van de klant door de zelfredzaamheid te vergroten en een goed en goedkoper product aan te bieden en voor zichzelf meer ruimte te creëren voor andere klanten. IKEA was niet bang om deze grote verandering door te voeren en met succes. Logopedisten kunnen dat ook.

Er is een toenemende vraag naar logopedie en het aantal logopedisten groeit niet, met langere wachtlijsten tot gevolg. Sneller werken, efficiënter werken, goedkoper werken lossen het probleem maar deels, of maar tijdelijk, op.

Maar wat als je nu eens denkt zoals IKEA?

  1. IKEA communiceert via de catalogus met allerlei inspirerende mogelijkheden.
  2. IKEA treedt op als coach en zorgt ervoor dat alle componenten er zijn, dat die passen en er een duidelijke handleiding is.
  3. IKEA stimuleert de zelfredzaamheid van de klant, immers de klant gaat nu zelf de meubels in elkaar zetten.
  4. IKEA geeft ondersteuning als de klant daarom vraagt.

Hoe mooi zou het zijn als de logopedist, net zoals IKEA, de cliënten informeert, helpt en ondersteunt, als gezondheidscoach, op het vlak wat de cliënt zelf niet kan met de juiste hulpmiddelen en daarmee de zelfredzaamheid stimuleert en ruimte creëert voor andere cliënten? Samen beslissen met de cliënt over de best passende aanpak

Dat vraagt om een radicaal andere aanpak.

Niet meer denken in behandelingen van een half uur maar in ondersteuning op maat wanneer de cliënt dat nodig heeft. De logopedist moet niet bang zijn om de bestaande manier van werken los te laten en samen met de cliënt te beslissen over een andere maatwerkaanpak. Wat wil de cliënt en hoe coacht de logopedist in het realiseren van die doelstellingen?

Het Landelijk Overleg Opleidingen Logopedie (LooL) schrijft daarover in het Opleidingsprofiel Bachelor Logopedie Nederland (OBLN) onder meer:

  • Inventariseren en creëren van voorwaarden en mogelijkheden voor optimale participatie van de individuele cliënt in diens eigen omgeving;
  • De individuele cliënt stimuleren regie te nemen over de eigen gezondheidssituatie door diens gezondheidsvaardigheden te bevorderen;
  • Delen van verantwoordelijkheden tussen cliënt en logopedist.

Het IKEAmodel zou eigenlijk onderdeel moeten worden van de curricula van de logopedieopleidingen.

Stel dat we dat vandaag zouden willen realiseren, welke belemmeringen zouden dan weggenomen moeten worden:

  • Zijn er voldoende materiaal en middelen om de cliënt (online) te kunnen ondersteunen?
  • Hoe moet de financieringsstructuur aangepast worden van een vergoeding per sessie naar een vergoeding per cliënt?
  • Hoe verander je de werkwijze van behandelaar naar coach?
  • Hoe communiceren logopedisten positief over het vak?

Met deze onderwerpen willen we aan de slag gaan. Wie denkt met ons mee, heeft suggesties of ideeën? Aarzel niet en neem contact met ons op of volg ons op LinkedIn of Facebook

Samen moeten we, net zoals IKEA, de uitdagingen waarvoor we staan op kunnen lossen.

Seth van der Meer – Mede-oprichter Qelp en hoofd innovatie bij Sitel Self Service.

Jan Pons – Logoclicks Development BV – Senior onderzoeker Hogeschool Rotterdam